پشت پرده یک سوال؛ کجا‌های ایران می‌شود گنج پیدا کرد؟
تاریخ انتشار: ۲۷ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۵۴۱۹۰۷
آمار حفاری‌های غیرمجاز در محوطه‌های باستانی و تاریخی کشور هر سال افزایش می‌یابد و این کار علاوه بر به تاراج رفتنِ اشیای ارزشمند و تاریخی کشورمان، موجب تخریب لایه‌های فرهنگی محوطه‌ها نیز می‌شود. آمار‌های موجود، حکایت از افزایش ۷۹ درصدی سرقت، تجارت اشیای تاریخی و استفاده از فلزیاب در فاصله سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بیشتربخوانید
حفاری غیرمجاز در منزل شخصی ناکام ماندهرچند کاوش‌های غیرمجاز در ایران سابقه‌ای طولانی دارد، اما طی چند سال اخیر بر آمار آن افزوده شده و از آنجا که قانون به اندازه کافی بازدارنده نیست، باند‌های کاوش با کمک ابزار‌های مختلف حفاری که به سهولت در داخل کشور خریداری می‌کنند، به جان فرهنگ و تاریخ کشورمان می‌فتند.
چندی پیش فرمانده یگان حفاظت از میراث فرهنگی کشور گفته بود: «اگر تعداد نیروهای یگان حفاظت میراث فرهنگی ۱۰ برابر شود، باز هم جرایمی مثل حفاری غیرمجاز انجام می‌شود.» موضوعی که می‌طلبد در مجلس شورای اسلامی فکری برای آن شود. البته نمایندگان مجلس به جای تصویب طرحی به منظور جلوگیری از به یغما رفتنِ اشیای تاریخی و باستانی کشور، طرحی ارائه کردند که چوب حراج به تاریخ کشور می‌زد.
با آنکه هر سال تعداد زیادی از حفاران غیرمجاز دستگیر می‌شوند و نقشه‌های آنها نیمه‌کاره می‌ماند و بسیاری از صفحه‌های مجازیِ فروش ابزار‌های حفاری نیز مسدود می‌شود، اما باز بر تعداد سایت‌ها و کانال‌های تلگرام و پیج‌های اینستاگرام که در این حوزه فعالند، افزوده می‌شود؛ سایت‌ها و کانال‌هایی که پر هستند از تبلیغات گسترده در زمینه فروش ابزارها و ادوات گنج‌یابی و خدمات پس از فروش. بعضی از سایت‌ها حتی با جزئیات اعلام و تشریح می‌کنند که «کجا‌های ایران می‌شود گنج پیدا کرد؟»
حفاران، بازار‌های خوبی برای فروش اشیای تاریخی دارند و کانون اصلی آن پایتخت است. سال گذشته سردار حسن مهری، فرمانده یگان حفاظت میراث‌فرهنگی وزارت میراث‌فرهنگی اعلم کرده بود که «تهران تبدیل به مرکز خرید و فروش و استقرار باند‌های قاچاق عتیقه و اشیای تاریخی شده و عموما باند‌های قاچاق، اشیای اصل و تقلبی را با هم به فروش می‌رسانند. او گفته بود: «آثاری که خرید و فروش می‌شوند، الزاما متعلق به حفاری‌های الان نیستند و ممکن است مربوط به حفاری‌های ۳۰ تا ۴۰ سال پیش هم باشد.»
افزایش آمار حفاری‌های غیرمجاز/ رویای یک‌شبه پولدار شدن
دکتر سامان سورتیجی، پژوهشگر، کارشناس باستان‌شناسی و حفاظت آثار باستانی و عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور معتقد است حفاری‌های غیرمجاز در سال‌های قبل کمتر بود، اما هر سال دارد بیشتر می‌شود.
او می‌گوید: قطعا افراد عادی هم وارد این کار می‌شوند و دلیلش، هم فشار‌های اقتصادی و رویای یک‌شبه پولدار شدن است، هم تبلیغات گسترده در فضای مجازی درباره فروش فلزیاب و دیگر دستگاه‌های گنج‌یاب، هم ضعف قوانین بازدارنده و هم عملکرد ضعیف یگان حفاظت وزارت میراث فرهنگی.
عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور می‌گوید: استان‌هایی که فصول بیکاری دارند، مثلا فردی که کشاورز است، بیشتر به این کار ناخوشایند رو می‌آورند؛ و البته فعالیت به صورت باند و گروهی هم زیاد است. خیلی از اینها با یک اطمینانی به سمت این کار می‌روند و این کار را انجام می‌دهند و انگار می‌دانند که گرفتار نمی‌شوند. ممکن است با دهیار هماهنگ کنند یا کسانی را دارند که از معبری که هر روز برای انجام این کار می‌روند، مراقبت می‌کنند. ولی این نوع راحت عمل کردن و نداشتن ترس جای تحقیق دارد که ببینیم واقعا پشت این ماجرا‌ها چه کسانی هستند.
این باستان‌شناس در پاسخ به این سوال که چرا حفاری‌های غیرمجاز در برخی استانها خیلی بیشتر است، می‌گوید: عوامل بسیار زیادی باعث حفاری‌های غیرمجاز در یک شهر یا استان می‌شود. مثلا درست است که در جنوب شرق و جنوب داده‌های فرهنگی و میراث فرهنگی خیلی متنوع و ارزشمندی موجود است، اما رواج قاچاق سوخت باعث می‌شود افراد کمتر به سمت حفاری‌های غیرمجاز بروند. اما در استان‌هایی مثل گیلان و مازندران که شرایط اقلیمی شان متفاوت‌تر است و پوشش گیاهی دارند و نظارت و مانیتورینگِ عوامل نظامی و انتظامی و دیگر ارگان‌ها کمتر است، حفاری‌های غیرمجاز بیشتر اتفاق می‌افتد. چون چیز جایگزینی وجود ندارد.
به گفته این پژوهشگر حوزه میراث فرهنگی، حفاری‌های غیرمجاز از تهدید میراث فرهنگی گذشته و به یک فاجعه تبدیل شده است. حفاران نه تنها اشیای ارزشمند کشور را به کشور‌های دیگر می‌فروشند، بلکه به پیکره فرهنگ و تاریخ کشور لطمه می‌زنند. این افراد با ادوات سنگینِ مختلف مثل پیکو، موتوربرق، فلزیاب و ... می‌آیند و استقرار چندروزه دارند و همین نشان می‌دهد که دنبال یکی دو شیء نیستند و بازار فروشش را هم دارند.
دکتر سورتیجی می‌گوید: این که نقشه‌ای در کار باشد و گنجنامه‌ای تعریف شده باشد، به هیچ عنوان در کار نیست و وجود خارجی ندارد. بحث فلزیاب است و مهارت این افراد در اختفا و فرار. اینها هیچ مهارتی در علم باستان‌شناسی نیاز ندارند.
تبلیغات گسترده فروش فلزیاب در فضای مجازی
عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور درباره تبلیغات گسترده فروش فلزیاب در فضای مجازی می‌گوید: تبلیغات فروش فلزیاب در فضای مجازی کاملا غیرقانونی است و دستگاه‌های نظارتی ازجمله قوه قضاییه باید ورود کنند. گام اول برای این افراد طرح پرونده و شکایت از این فروشنده‌ها است. مرحله بعد تجسس، شنود و رصد کردن است تا متوجه شوند که این افراد دارند بدون مجوز دست به خرید و فروش فلزیاب می‌کنند. خریدارانی هم که به اینها مراجعه می‌کنند، باید اطلاع داشته باشند که خرید این گونه وسایل هم جرم است. هم خرید، هم فروش، هم حمل و هم استفاه از این ابزارها.
دکتر سورتیجی ادامه می‌دهد: بدیش این است که این جرم، جریمه ندارد. نه جریمه نقدی دارد و نه زندان. البته مجازت حبس دارد، اما معمولا اجرا نمی‌شود. قانون در این زمینه مقداری سهل برخورد می‌کند. تنها برخوردی که می‌شود، ضبط فلزیاب و اشیای تاریخیِ کشف‌شده به نفع دولت است. حالا ممکن است قیمت دستگاه ۲۰ میلیون تومان باشد یا ۳۰۰ میلیون تومان.
او می‌گوید: اگر این افراد در حین حفاری مشاهده بشوند که دستگیر می‌شوند. اگر در حین حفاری دستگیر نشوند، به ضبط فلزیاب بسنده می‌شود. همین.
این پژوهشگر حوزه میراث فرهنگی می‌گوید: خیلی از اینها به دفینه و آثار باستانی دست پیدا نمی‌کنند. ولی فعلی که انجام می‌گیرد، تخلف است و قطعا موجب تخریب آثار فرهنگی و لایه‌های فرهنگی می‌شود. هر کدام از این اشیای تاریخی می‌توانند بخش‌های نانوشته تاریخ را تشریح کنند و حاوی اطلاعات مهمی از فرهنگ و تمدن این سرزمین هستند، اما به واسطه حفاری‌های غیرمجاز از بین می‌روند.
منبع: همشهری
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردیمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: حفاری آثارباستانی قاچاق میراث فرهنگی حفاری های غیرمجاز میراث فرهنگی کشور تبلیغات گسترده فضای مجازی اشیای تاریخی فروش فلزیاب یگان حفاظت
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۵۴۱۹۰۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تور‌های بازدید از نمایشگاه کتاب تهران در دیگر کشور‌ها را فعال کنیم
مسلم شجاعی؛ مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت: «رویداد» یکی از محصولات اصلی صنعت گردشگری کشورهاست. رویداد از جنس محصولاتی است که انسان محور و تعامل محور است. نمایشگاه کتاب همچون دیگر رویداد‌ها از منظر گردشگری جذاب است.
وی به آمار بازدید نمایشگاه کتاب در سال ۱۴۰۲ اشاره کرد و افزود: بازدید چند میلیونی از نمایشگاه در ۱۱ روز عددی قابل توجه است. این رویداد برای ما ارزشمند است چرا که کمک می‌کند تا گردشگران خارجی را نیز جلب کنیم.
مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، ادامه داد: برخی از کشور‌های همسایه و منطقه نظیر عراق، عمان، کویت، بحرین، هند، روسیه، چین و... که برای ما بازار هدف گردشگری هستند، در نمایشگاه کتاب حضور دارند. حضور کشور‌ها به عنوان مهمان ویژه یا جذابیت آثار ناشران ایرانی، باعث می‌شود تا نمایشگاه کتاب تهران به رونق گردشگری خارجی کمک کند.
شجاعی انتشارات میراث فرهنگی را که به صورت تخصصی کتاب منتشر می‌کند، عامل ترویج گردشگری در بستر نمایشگاه کتاب خواند و ادامه داد: در این مجال می‌توان فرصت‌های گردشگری از طریق کتاب را به بازدیدکنندگان خارجی نمایشگاه معرفی کرد. به این ترتیب هم نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به توسعه گردشگری از طریق کتاب‌های تخصصی کمک می‌کند و به نوعی زمینه تعامل نمایشگاه کتاب و گردشگری محسوب می‌شود.
وی برگزاری تور بازدید گردشگران خارجی از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را عامل توسعه گردشگری رویداد محور برشمرد و گفت: برای سال‌های آتی برگزاری نمایشگاه کتاب تهران، می‌توان با همکاری بخش خصوصی تور بازدید گردشگران خارجی از این رویداد را برگزار کرد؛ می‌دانم مردم کشور‌هایی نظیر تاجیکستان علاقه بسیاری به نمایشگاه کتاب تهران دارند. همینطور کشور‌های عرب و فرهیختگان کشور‌های فارسی زبان به نمایشگاه کتاب تهران علاقه‌مندند.
مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، افزود: می‌توانیم با برنامه‌ریزی ساده تور‌های گردشگران خارجی را در بازه زمانی برپایی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، برگزار کنیم؛ اینطور گردشگران خارجی علاوه بر بازدید از مناطق تاریخی و دیدنی ایران از نمایشگاه کتاب هم بازدید می‌کنند. این یعنی تقاطع‌هایی که نمایشگاه کتاب می‌تواند با صنعت گردشگری کشور ارتباط برقرار کند.
شجاعی با طرح این موضوع که آمار دقیقی از حضور گردشگران خارجی در ادوار گذشته نمایشگاه کتاب تهران در دسترس نیست، گفت: امسال می‌توانیم رصد کنیم و متوجه شویم که چه میزان گردشگر خارجی به نمایشگاه کتاب می‌آیند. دوره‌های قبل حضور تعداد قابل توجهی گردشگر خارجی را در نمایشگاه کتاب شاهد بودم. به جرأت می‌توانم بگویم نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بازدید کننده خارجی دارد و بخشی از این بازدید‌ها از مسیر گردشگری محقق شده است.
وی هماهنگی بین بخشی میان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را برای استفاده بیشتر از موقعیت نمایشگاه کتاب تهران برای گردشگری خارجی را مهم خواند و ادامه داد: می‌توان با نگاه فرهنگی به مقوله گردشگری ادبی و گردشگری رویدادمحور منافع اقتصادی برای کشور ایجاد و بخش خصوصی را در این حوزه به خوبی فعال کرد. آنها که به طور حرفه‌ای اصول جذب گردشگر خارجی به کشور را می‌دانند می‌توانند نظر گردشگر خارجی را برای بازدید از نمایشگاه کتاب تهران، جلب کنند.
مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی افزود: می‌توانیم میان معاونت گردشگری وزارت میراث فرهنگی و معاونت امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نشست مشترک برگزار کرد. همچنین بخش خصوصی نیز تور‌های گردشگری کتاب و گردشگری ادبی و... را فعال کند. می‌توان این مهم را برای دوره‌های بعدی نمایشگاه کتاب ریل‌گذاری کرد. لازم است سیاست جدیدی برای سال‌های آینده درباره این امر مهم اتخاذ کرد.
شجاعی در رابطه با شعار امسال نمایشگاه کتاب با عنوان «بخوانیم و بسازیم» گفت: با کتاب خواندن می‌توان گردشگری ایران را ساخت. من کتاب «در سرزمین مردمان نجیب» را برای مطالعه پیشنهاد می‌کنم؛ این کتاب نوشته هرؤیه روپچیچ، موسیقیدانی از کشور کرواسی است و داستان آن ۲ بار سفر مرد کروات به تمام نقاط ایران را روایت می‌کند. این موسیقیدان حس خود را از هر آنچه در ایران و از مردم ایران دیده توصیف کرده و مهمترین توصیفی که مرد کروات از ایران در ذهنش ثبت شده مهمان نوازی است که به آن معروفیم.
سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت (۱۴۰۳) در محل مصلی امام خمینی (ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری ادبیات
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلالهای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت